W umowie darowizny darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego, bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego. Obdarowany, mimo braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian na przeniesienie własności, może w umowie darowizny ustanowić na rzecz darczyńcy służebność osobistą mieszkania, dzięki której darujący będzie posiadał tytuł prawny do dalszego, dożywotniego zamieszkiwania w przekazanej nieruchomości. Należy zauważyć, iż darowizna dokonana na rzecz osoby pozostającej w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, wejdzie w skład jej majątku osobistego, chyba że darczyńca postanowi inaczej.

Inną formą przekazania majątku jest umowa o dożywocie, na mocy której dożywotnik przenosi własność nieruchomości, w zamian za co nabywca zobowiązuje się zapewnić mu dożywotnie utrzymanie. Wówczas nabywca powinien przyjąć zbywcę (dożywotnika) jako domownika, zapewnić mu wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło i opał, a także odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Przeniesienie własności nieruchomości następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia, które podlega wpisowi do księgi wieczystej.

Decydując się na jedną z powyższych form przeniesienia własności nieruchomości, należy pamiętać o kwestiach podatkowych. Co do zasady umowa darowizny podlega podatkowi od darowizny zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, natomiast umowa o dożywocie podatkowi od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości nieruchomości. Warto pamiętać, iż darowizny dokonane na rzecz małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy są zwolnione z podatku, jeżeli zostaną w odpowiednim terminie zgłoszone do urzędu skarbowego (w przypadku umów zawartych w formie aktu notarialnego obowiązek ten spoczywa na notariuszu). Na nabywającym nieruchomość na podstawie umowy o dożywocie obowiązek podatkowy ciąży niezależnie od tego, w jakim stopniu pokrewieństwa ze zbywcą pozostaje.

Testament to czynność prawna jednostronna, której skutki powstają z chwilą śmierci spadkodawcy. Testament można sporządzić własnoręcznie, musi on jednak spełniać wszystkie wymogi ustawowe. Niezachowanie przewidzianej przepisami formy powoduje nieważność czynności. Forma testamentu notarialnego zapewnia spadkodawcy bezpieczeństwo wyrażające się między innymi w zgodności treści testamentu z rzeczywistą wolą testatora oraz chroni przed jego sporządzeniem w sposób sprzeczny z ustawą. Testament jest czynnością prawną o charakterze osobistym, co oznacza, że nie może być napisany wspólnie, na przykład przez małżonków. Warto również pamiętać, iż każdy testament, niezależnie od formy, w jakiej został sporządzony, można odwołać lub zmienić. W testamencie rozrządzić można całością lub częścią majątku pojętego jako ogół praw i obowiązków należących do spadkobiercy w chwili śmierci.

W związku z wprowadzeniem do polskiego prawa instytucji zapisu windykacyjnego w testamencie notarialnym możliwe jest także przeznaczenie poszczególnych składników swojego majątku konkretnym osobom. W odróżnieniu od sytuacji, gdy sporządzono zapis zwykły, nabywają one przedmiot zapisu już z chwilą otwarcia spadku, czyli wraz ze śmiercią spadkodawcy. Warto podkreślić, że zarówno spadkobiercy, jak i osoby, na rzecz których uczyniono zapisy windykacyjne, aby potwierdzić swoje prawa, powinni przeprowadzić postępowanie spadkowe w celu uzyskania postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku czy stwierdzeniu nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego, ewentualnie zwrócić się do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.